اگر اصلاح طلبان از شما مشورت بخواهند، چه مشاوره ای به آنها می دهید؟

برای خود من هم این سوال برای اولین بار مطرح می شود. من به عنوان یک اصلاح طلب این واقعیت را می بینم که یک فرد سیاسی منصب دار، مواضعی مترقی اتخاذ می کند. ممکن است آقای احمدی نژاد در سخنرانی بعدی اش به قوه قضاییه بگوید پرونده کوی دانشگاه، که آن طور به خاک و خون کشیده شد، به کجا رسید؟ و یا پرونده کهریزک چه شد؟

اگر احمدی نژاد چنین حرفهایی بزند، من علی القاعده باید از او حمایت کنم. اما مشکل من این است که این حرف را کسی می زند که عامل  کهریزک را به عنوان رئیس سازمان تامین اجتماعی منصوب کرده است.

به همین دلیل است که من فکر می کنم موضع گیری های جدید احمدی نژاد، ما و اصلاح طلبان را دچار نوعی پارادوکس می کند. اگر او با همین روند پیش بیاید، ما تا کجا می توانیم بگوییم احمدی نژاد به این حرفها اعتقادی ندارد و فقط چون با اصولگرایان درافتاده است، چنین حرفهایی می زند؟

به نظر شما، احمدی نژاد الان جزو مخالفان سرسخت دموکراسی در ایران است؟

من همچنان احمدی نژاد را یکی  از بزرگترین موانع دموکراسی در ایران می دانم. من حتی اگر ناطق نوری در انتخابات کاندیدا شود، از ناطق حمایت می کنم و همچنان به احمدی نژاد بی اعتماد هستم.

منظور من احمدی نژاد در مقایسه با اصولگرایان بود نه در مقایسه با ناطق نوری.

بله، اگر احمدی نژاد را نه در برابر ناطق نوری بلکه در برابر جریانات تندرو اصولگرا ببینیم، این سوال پیش می آید که ما اصلاح طلبان چه باید بکنیم؟ من معتقدم احمدی نژاد در چنین شرایطی، باز هم یک مورد تردید و سوءظن ما باشد و نباید به راحتی او را یک دموکراسی خواه قلمداد کنیم.

آیا کمتر بودن فاصله احمدی نژاد جدید با ارزش های دموکراتیک، نمی تواند مجوز حمایت اصلاح طلبان از ایستادگی او در برابر اصولگریان باشد؟

اگر این سوال را از ماکیاولی بپرسید، پاسخش مثبت است! ولی اگر از من این سوال را بپرسید، من می گویم واقعاً نمی دانم که آیا حمایت از احمدی نژاد در برابر جریان های رادیکال تر از او، کار درستی است یا نه.

در سال ۱۹۷۴ مردم پرتغال از نظامیان آن کشور، که در برابر سالازار قد علم کردند، حمایت کردند. به نظر شما، کنش سیاسی مردم پرتغال ماکیاولیستی بود؟

به نظر من، کنش مردم پرتغال درست بود. این مثال تا حدی متفاوت است. خیلی از آن نظامیان، علیرغم اینکه جزو ارتش رژیم فاشیستی و دست راستی سالازار بودند، از مدتها قبل، واجد رگه هایی از آزادیخواهی و دموکراسی خواهی شده بودند. من قبول دارم که تداوم مواضع دموکراسی خواهانه احمدی نژاد، اصلاح طلبان را در موضع دشواری قرار می دهد.

انگار پذیرش رگه هایی از آزادیخواهی در نظر و عمل احمدی نژاد، شجاعت می خواهد. یعنی کار آسان، نپذیرفتن این امر و تداوم انتقاد اصلاح طلبان از احمدی نژاد است.

بله. ولی سوال اساسی این است که آیا این کار ما درست است؟ اگر موضع گیری های دموکراسی خواهانه احمدی نژاد تداوم یابد و این موضع گیری ها به نفع جنبش دموکراسی خواه ایران تمام شود، آیا درست است که ما از احمدی نژاد حمایت نکنیم؟

اگر کسی قبلاً  آدم خوبی نبوده باشد ولی الان کارهای خوبی انجام دهد، آیا ما باید به دلیل رفتار گذشته اش، رفتار امروز او را انکار کنیم و او را نپذیریم؟

مردم ایران از جایی به بعد پذیرفتند که جریان چپ اسلامی دهه ۶۰ و هاشمی رفسنجانی اقتدارگرا، تغییر کرده اند و دیگر خواستار مناسبات دموکراتیک هستند. ممکن است نگاه مردم به احمدی نژاد هم این گونه تغییر کند؟

فرض من بر این است که خیلی از چپ های دهه ۶۰، در دهه هفتاد واقعاً به اشتباه بودن کارهای قبلی شان پی بردند. من واقعاً معتقدم  آقای هاشمی امروز واقعاً طرفدار دموکراسی است.

حالا اگر ما روزی درباره احمدی نژاد هم به چنین نظری برسیم، همان طور که هاشمی و چهره های جریان چپ اسلامی را به عنوان اشخاص دموکراسی خواه پذیرفتیم، باید احمدی نژاد را هم به عنوان یک فرد خواستار دموکراسی بپذیریم. ولی در این جا یک “اگر” بزرگ وجود دارد و آن اینکه، ما باید به یقین برسیم که احمدی نژاد دموکراسی خواه شده است.

اگر من از هاشمی و چپ های دهه ۶۰ دفاع می کنم، دلیلش این است که الان یقین دارم آنها دموکراسی خواه هستند. اگر روزی درباره احمدی نژاد هم به چنین باوری برسم، از او حمایت می کنم. دغدغه من دموکراسی است نه پیشینه افراد.

اگر من یقین پیدا کنم که اظهار تاسف احمدی نژاد از بسته شدن روزنامه شرق، از روی تاکتیک و فریبکاری نیست، با تمام وجود از دفاع می کنم چرا که چنین احمدی نژادی در حال کمک به تحقق دموکراسی است.

احمدی نژاد الان منتقد برخی از اقدامات و سخنان گذشته اش است. مثلاً پذیرفته است که انحلال هیات نظارت بر قانون اساسی، که از سوی خاتمی تاسیس شد، اقدام اشتباهی بوده است. همچنین در آمریکا تلویحاً گفت که انکار هولوکاست، سخن درستی نبوده است.

اگر این روند ادامه پیدا کند، ما دقیقاً به همان دلیلی که هاشمی رفسنجانی و خاتمی و تاج زاده و حجاریان و همه کسانی را که در دهه ۶۰ اقدامات غیردموکراتیکی را مرتکب شده بودند، بخشیدیم و دموکراسی خواهی آنها را پذیرفتیم، باید بپذیریم که احمدی نژاد هم دموکراسی خواه شده است.